Algemeen Dagblad (21 april 2022): ‘Maak kinderopvang ook voor niet-werkende ouders toegankelijk’
Kinderopvang wordt voor 95 procent gratis. Voorlopig gaat dat alleen voor werkende ouders gelden, in 2028 voor iedereen. Dat is jammer, want juist niet-werkenden zijn gebaat bij kinderopvang om zodoende ruimte te krijgen voor het zoeken naar een baan of een opleiding te volgen, stellen Marjet Winsemius, Bas van Weegberg en Loes Ypma.
De term ‘kinderopvang’ is aan vervanging toe. Kinderopvang is geen veredelde oppas. Onder begeleiding van pedagogisch professionals komen kinderen er in aanraking met taal, sport, natuur, cultuur en met elkaar. Terwijl hun kroost zich spelenderwijs ontwikkelt, kunnen ouders werk en zorgtaken beter combineren. De grote waarde voor kinderen, ouders én de maatschappij komt maar slecht tot uitdrukking in de term ‘opvang’. Stuur vooral suggesties voor een alternatieve term naar de Tweede Kamerleden die deze week debatteren over de kinderopvang. Ondertussen zetten wij vast op een rijtje wat nodig is om kinderopvang een basisvoorziening voor iedereen te maken.
De kinderopvang staat aan de vooravond van grote veranderingen. Dit kabinet schaft de kinderopvangtoeslag af en maakt kinderopvang voor 95 procent gratis. Hoewel een doorbraak van jewelste, ook om een nieuw toeslagenschandaal te voorkomen, mag dit slechts een tussenstap zijn. Vooralsnog gaan de regels alleen gelden voor werkende ouders, volgens de zogeheten ‘arbeidseis’. We moeten toe naar een kinderopvang waar ieder kind welkom is, ook de kinderen van niet-werkende ouders. Juist voor mensen die geen betaald werk hebben kan toegang tot kinderopvang de ruimte bieden voor de stap naar een opleiding of baan. Bovendien weten we dat kinderen zich enorm ontwikkelen door kinderopvang. Dat mag hen niet ontnomen worden op basis van de werksituatie van ouders. De sector klaarstomen voor deze veranderingen gaat niet van de ene op de andere dag. De voormalig staatssecretaris van Sociale Zaken, Dennis Wiersma, schreef in een brief dat de (bijna) gratis kinderopvang in 2025 toegankelijk kan zijn voor werkende ouders. In 2028 kan dat ook voor niet-werkende ouders. Waarom dan pas? Omdat er op dit moment al te weinig pedagogisch professionals zijn. De arbeidseis eerder loslaten kan niet door dit personeelstekort, zo redeneert het kabinet. Terwijl juist het tekort in de kinderopvang de bredere schaarste aan mensen voor bijvoorbeeld zorg, onderwijs en techniek in stand houdt.
Iedere werkende in de kinderopvang biedt meerdere ouders de gelegenheid om aan de slag te zijn. Achterover leunen tot het tekort in de kinderopvang zichzelf oplost is dus geen optie. Om klaar te zijn voor 2028, is nú investeren in het werven, opleiden en behouden van professionals cruciaal. Een toegankelijke kinderopvang is ook betaalbaar, voor zowel ouders als overheid. Pak daarom de cowboys aan die kinderopvang nu als verdienmodel gebruiken. Voorkom dat private equity-firma’s hun rendementen verder oppompen en daarmee de kinderopvang onbetaalbaar maken. Een winstverbod helpt daarbij. Misschien nog belangrijker is een realistische vaste prijs, dat drukt de winstmarges. En zorg meteen dat cowboys niet meer mógen vragen dan de 5 procent eigen bijdrage. Anders explodeert de prijs van kinderopvang alsnog. Geld van belastingbetalers en ouders dient te gaan naar goede kinderopvang, niet naar aandeelhouders. Op deze manier kan kinderopvang een nog stevigere steunpilaar voor onze samenleving worden. Wij gaan de komende jaren samen voor goede arbeidsvoorwaarden voor de pedagogisch professionals. We rekenen op de politiek om werk te maken van een stelsel dat voor iedereen toegankelijk en betaalbaar is. Want onze kinderen verdienen een goede start, nu en in de toekomst.
Marjet Winsemius namens de ouders (directeur Voor Werkende Ouders), Bas van Weegberg namens de werknemers (dagelijks bestuur FNV) en Loes Ypma namens de werkgevers (voorzitter Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang).
