Algemeen Dagblad (28 januari):
Straks minder hoge vergoeding voor kinderopvang: ‘Lagere inkomens weer zwaar de sjaak’
“Dat ene procent kost een alleenstaande werkende moeder met vier dagen in de week twee kinderen op de opvang ongeveer 400 euro per jaar extra” Loes Ypma
De nieuwe regeringscoalitie wil straks 95 procent van de kinderopvang voor werkende ouders vergoeden. Maar mensen met de laagste inkomens krijgen nu via de kinderopvangtoeslag 96 procent terug en schieten er dus bij in. Is dat verdwenen procentpunt een weeffout of een bewuste keuze?
In het kersverse coalitieakkoord staat de ambitie om het gehate toeslagencircus op de schop te nemen. ‘In stappen verhogen we de vergoeding van de kinderopvang tot 95 procent voor werkende ouders’, meldden de coalitiepartijen half december. ‘De toeslag wordt daarnaast direct uitgekeerd aan kinderopvanginstellingen, zodat ouders niet meer worden geconfronteerd met hoge terugvorderingen.’
De belangenorganisaties reageerden in eerste instantie verheugd dat de kinderopvang voor heel veel mensen goedkoper wordt, van gemiddeld 29 procent ouderbijdrage in 2022 naar 5 procent in 2025. Maar Brancheorganisatie Kinderopvang constateerde gelijk ook al: ,,Door te kiezen voor een inkomensonafhankelijke bijdrage van 95 procent profiteren hier vooral de hoge inkomens van – de lage inkomens (tot ongeveer 26.000 euro per jaar, red.) krijgen al een vergoeding van 96 procent. Zij gaan er dus op achteruit.”
Alleen maar bozer
BK-directeur Emmeline Bijlsma is sindsdien alleen maar bozer geworden. ,,De lage inkomens staan, als het gaat om de kinderopvang, totaal in de kou in dit coalitieakkoord. Niet alleen met dit procentje. Want als je kijkt hoe deze plannen worden gefinancierd, via afschaffing van de inkomensafhankelijke combinatiekorting, dan zijn opnieuw de lagere inkomens zwaar de sjaak.” Die korting is een financieel voordeel dat werkende alleenstaande ouders of de minstverdienende van twee werkende partners nu krijgen voor een jong kind.
,,Wij vinden dat kinderopvang toegankelijk moet zijn voor ieder kind ongeacht het werk en inkomen van de ouders”, voegt voorzitter Loes Ypma van de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang toe. ,,Dat ene procent lijkt nauwelijks verschil te maken, maar per saldo kost dit alles een alleenstaande werkende moeder met vier dagen in de week twee kinderen op de opvang ongeveer 400 euro per jaar extra.”
Inleveren
Uit berekeningen die Bureau Buitenhek, een adviesbureau met veel expertise over de kinderopvang, heeft gepubliceerd, blijkt dat een huishouden met een verzamelinkomen van 20.000 euro per jaar en één kind drie dagen per week op de opvang er qua ouderbijdrage als enige inkomenscategorie op inlevert (zo’n 146 euro per jaar). Louter omdat het kabinet straks 95 procent bijdrage geeft in plaats van de 96 procent vergoeding die zij nu via de kinderopvangtoeslag krijgen.
Tel je daar echter de geplande afschaffing van de inkomensafhankelijke combinatiekorting voor nieuwe gevallen bij op, dan gaat hetzelfde huishouden er vanaf 2025 maar liefst een slordige 1838 euro per jaar op achteruit. Maar ook de middeninkomens, van 60.000 euro, leveren nog per saldo in (156 euro per jaar).
Het gekke is dat de partijen aan de formatietafel zich bij het hervormen van de kinderopvang precies hebben gehouden aan een scenariostudie die ambtenaren van het ministerie van Sociale Zaken al in december 2020 opleverden (Scenariostudie Vormgeving Kindvoorzieningen). De afspraken in het coalitieakkoord zijn exact hetzelfde als vermeld als in het scenario ‘Eenvoudigere en betaalbare voorzieningen voor werkende ouders’, met één cruciaal verschil: de ambtenaren rekenen wél met een overheidsbijdrage van 96 procent.
Nieuwe afspraken uitwerken
Een woordvoerder van Sociale Zaken, het ministerie dat de nieuwe afspraken gaat uitwerken, verwijst naar de regeringscoalitie voor antwoord op de vraag waarom in het coalitieakkoord maar 95 procent bijdrage staat. Een rondgang langs betrokkenen bij de onderhandelingen levert een duidelijke conclusie op: er is geen sprake van een weeffout of typefout, het percentage klopt en is de afspraak.
Eén Haagse bron benadrukt dat onder de streep de groep met de laagste inkomens ‘er heel fors op vooruitgaat door ander beleid van het kabinet’, zoals een flinke stijging van de arbeidskorting en de behoorlijke verhoging van het wettelijk minimumloon. Een andere ingewijde stelt dat verder in en met het coalitieakkoord wordt ‘gestreefd naar een evenwichtig en gemiddeld positief koopkrachtbeeld’.
Volgens Ypma (BMK) is maar 60 miljoen euro nodig om te gaan van 95 naar 96 procent overheidsbijdrage. ,,Een druppel op de gloeiende plaat, gezien de begroting van Sociale Zaken. Maar er is politieke wil voor nodig.” Bijlsma (BK) besluit: ,,Wij blijven dit onrecht aan alle kanten aan de orde stellen.”
