De laatste paar weken hebben we regelmatig geschreven over de stand van zaken rond de cao-onderhandelingen. Op dit moment is er sprake van een cao-loze periode. Maar wat betekent dat nu precies? En wanneer moet een cao verplicht nageleefd worden door de werkgever? En wat is een algemeen bindend verklaarde cao? Niet iedereen weet precies hoe dit allemaal zit. Vandaar dat we even stil staan bij de ins en outs van een cao. Handig om te weten!
Waarom een cao?
De BMK streeft een cao na die concurrerend is ten opzichte van gelijksoortige banen in andere branches, waardoor het werken in de kinderopvang voor werknemers aantrekkelijk wordt gemaakt en professionals hoge kwaliteit kunnen leveren. Scholing, kwaliteit en goed werkgeverschap zijn belangrijke pijlers in de cao Kinderopvang voor de BMK.
Wat is een cao?
Een cao is een overeenkomst aangegaan tussen één of meer werkgevers of werkgeversverenigingen enerzijds en één of meer werknemersverenigingen anderzijds. Hierbij worden afspraken gemaakt over (voornamelijk) arbeidsvoorwaarden.
In deze overeenkomst wordt het resultaat van de onderhandelingen tussen werkgevers(verenigingen) en werknemersverenigingen vastgelegd. De looptijd bedraagt maximaal vijf jaar. In de praktijk bedraagt de looptijd veelal één tot twee jaar.
Cao’s kunnen zowel op ondernemings- als op bedrijfstakniveau worden gesloten. De cao Kinderopvang is ook een zogenoemde bedrijfstak-cao en heeft betrekking op onze branche.
Ben je verplicht je te houden aan de cao?
Werkgevers en werknemers kunnen op verschillende manieren gebonden zijn aan een cao. Een werkgever is gebonden door lidmaatschap van een werkgeversvereniging die partij is bij de cao. De werknemer is gebonden als hij lid is van een vakbond die partij is bij de cao. Let wel: als de werknemer is gebonden maar de werkgever niet, dan kan de werknemer geen aanspraak maken op naleving van de cao door de werkgever.
De werkgever kan ook verplicht zijn de cao na te leven als gevolg van een zogenaamd incorporatiebeding. Dit is een bepaling in de arbeidsovereenkomst waarin wordt aangegeven dat een cao van toepassing is. En daarmee gaan de cao-bepalingen deel uitmaken van de arbeidsovereenkomst.
Als laatste kunnen werkgevers en werknemers gebonden worden aan de cao middels een ‘algemeen verbindend verklaring’. Een algemeen verbindend verklaarde cao geldt voor alle werkgevers en werknemers in een bepaalde bedrijfstak, ongeacht of ze lid zijn van een werkgeversorganisatie of de vakbond. De cao Kinderopvang werd tot nu toe altijd algemeen verbindend verklaard.
Consequenties gebondenheid aan cao?
Bij gebondenheid aan de cao kunnen er in beginsel geen afspraken worden gemaakt die in strijd zijn met de cao. Dergelijke afspraken zijn nietig. De cao bepaling is in dat geval leidend.
De cao Kinderopvang bestaat grotendeels uit standaardbepalingen waarvan noch ten nadele noch ten voordele mag worden afgeweken. Daarnaast zijn er een aantal bepalingen in de cao Kinderopvang waarin expliciet is opgenomen dat met instemming van de OR of PVT (of bij het ontbreken ervan het personeel) het mogelijk is om binnen de gestelde kaders afwijkende afspraken te maken.
Wanneer eindigt een cao?
Een cao eindigt door het verstrijken van de looptijd waarvoor de cao is aangegaan of door opzegging. In de cao Kinderopvang is afgesproken dat deze eindigt door het verstrijken van de looptijd (artikel 1.3 cao kinderopvang), opzegging is dan ook niet aan de orde. Na het einde van de looptijd van de cao herleeft de contractsvrijheid tussen werknemers en werkgevers. Dit betekent dat er vanaf dat moment afspraken kunnen worden gemaakt die van de cao afwijken. Dit is niet het geval voor werkgevers die door lidmaatschap van een werkgeversorganisatie gebonden zijn en voor niet gebonden werkgevers die de werknemers aan de cao binden middels een incorporatiebeding. Bij nawerking blijven de oude bepalingen van kracht tot er een nieuwe cao is gesloten.
Welke partijen onderhandelen over de cao Kinderopvang?
Voor de cao Kinderopvang zijn er twee werkgeversverenigingen namelijk de Brancheorganisatie Kinderopvang (BK) en de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK). Aan werknemerszijde zitten er drie partijen aan de cao-tafel, namelijk FNV Zorg & Welzijn, CNV Zorg & Welzijn en De Unie.
Om tot een cao te komen moet er een pakket van afspraken komen waarin alle partijen zich kunnen vinden. Op het moment dat wij als BMK (zonder BK) een cao zouden sluiten met één of meer vakbonden dan zijn de leden van de BMK gebonden aan de gesloten cao. De leden van BK en organisaties die níet lid zijn van een werkgeversorganisatie, zijn dan niet gebonden aan de cao. Op dit moment is het echter zo dat beide partijen te klein zijn om afzonderlijk een algemeen verbindend verklaring te realiseren.
Wat is de huidige stand van zaken?
Voor de nieuwe cao Kinderopvang hebben er eind 2017 vier onderhandelingsrondes plaatsgevonden. Deze onderhandelingen hebben tot nu toe niet geleid tot een resultaat dat kan worden voorgelegd aan de achterbannen. Dit betekent dat er op dit moment sprake is van een cao-loze periode. Een cao-loze periode betekent dat voor een deel van de kinderopvangorganisaties sprake is nawerking. Dat betekent dus dat de bepalingen uit de verlopen cao Kinderopvang van toepassing blijven. Let wel; dit geldt niet voor de proeftijd en de opzegtermijn. Voor leden; lees ook het bericht op BMK insite over dit onderwerp [https://bmk.plek.co/#/message/5a33e5acb0368d32b0514d83 ]
Hoe nu verder?
De BMK wil zo snel mogelijk weer aan de onderhandelingstafel plaatsnemen om met alle partijen tot een goede cao te komen waarin scholing, kwaliteit en goed werkgeverschap tot uiting komen.
